Lösemili Çocuklar Haftası
LÖSEMİ
Kan kanseri, kan ve kemik iliği
dokusunda bulunan kan yapımından sorumlu, hücrelerin kanserleşmeleri sonucunda
ortaya çıkan bir tür kan hastalığıdır. Diğer adı lösemidir. Kanserleşen ilik
hücreleri sağlıklı kan üretmedikleri gibi, iliği istila ederek, sağlıklı kan
üretebilecek hücrelere de yer bırakmazlar. Lösemiler en kaba şekilde akut ve
kronik olmak üzere iki guruba ayrılabilirler. Akut lösemiler, tedavi
edilmedikleri zaman, sıklıkla haftalar aylar içinde ölümle sonuçlanırlar. Bu hastaların
önemli bir bölümü kemoterapi adı verilen ilaç tedavileriyle ya da ilik nakli
(kök hücre nakli) ile iyileştirilebilirler.
Kronik lösemili hastalarsa kendi
seyirlerine bırakılmaları halinde sıklıkla yıllarca (hatta bazen on yıllarca)
yaşayabilirler. Kronik lösemili hastaların ilaç tedavileriyle iyileştirilmeleri
daha zordur. Bu hastalarda ilaç ve destek tedavileri genellikle tam iyileşme
değil, yalnızca yaşam kalitesinin düzelmesi ve yaşam süresinin uzamasına olanak
sağlayabilirler. Bazı tip kronik lösemiler kök hücre nakliyle iyileşebilirler.
Lösemi nedenleri henüz tam olarak aydınlatılmamıştır.
Sitogenetik ve moleküler
tekniklerdeki yeni gelişmelerle; genetik yatkınlıkları radyasyon, benzin ve
türevleri, böcek ilaçları gibi kimyasal maddeler, bazı kalıtsal hastalıklar ve
bazı virüslere bağlı hastalıkların hep birlikte lösemiye neden oldukları
çalışmalarla gösterilmiştir. Lösemi her yaşta görülmektedir. En sık çocukluk
çağında 2-5 yaşlarında artmaktadır. 1 yaşın altında 10 yaşın üstündeki yeni
vakalarda tedaviye cevap azalmaktadır.
Ayrıca yayıldığı organlara ait
belirtiler, örneğin baş ağrısı, kusma, karın ağrısı, görme bozuklukları önem
taşıyabilir. Bu yakınmalarla müracaat ettikleri çocuk hematoloji (kan
hastalıkları) uzmanlarınca yapılan muayenede çoğunlukla karaciğer ve dalak
büyümesi, lenf bezlerinde genişleme, kanama bulguları tespit edilebilir.
Yapılan kan, kemik iliği, hücre tipini belirleme ve genetik tetkikler sonucu
kesin tanı konulabilir. Tanıdaki ayrıntılı testler genellikle lösemi tiplerini,
tedavi prensiplerini belirlemede yardımcı olacaktır.